Expertisecentrum Ouderen

Meer over het expertisecentrum Ouderen

• Lichamelijke activiteit en fitheid

  We maken kennis toegankelijk en toepasbaar maken, zodat we het daarna goed kunnen implementeren. Het gaat om kennis over het bevorderen van de lichamelijke activiteit en fitheid bij ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking.

  Ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking zijn weinig lichamelijk actief. Bijna 40% van de oudere mensen met een verstandelijke beperking heeft een inactieve leefstijl. Dat blijkt uit het GOUD onderzoek uit 2013. Dit percentage is in de totale groep ouderen met een verstandelijke beperking waarschijnlijk nog hoger. De fitheid van oudere mensen met een verstandelijke beperking ligt voor twee derde van hen beneden de minimale norm voor zelfverzorging. Ouderen met een verstandelijke beperking zijn op hun vijftigste net zo fit als zeventig- tot tachtigjarigen uit de algemene bevolking.

  Het is daarom belangrijk is dat er veel aandacht komt voor (promotie van) lichamelijke activiteit en voor het actief houden van mensen met een verstandelijke beperking.

• Palliatieve zorg en Advanced Care Planning

  We werken aan een eenduidige visie en praktische handvatten voor Advanced Care Planning (ACP) en palliatieve zorg. Dat doen we op basis van best practices en kennisvragen in de praktijk en wetenschappelijk ontwikkelde kennis. Advanced Care Planning (ACP) is een proces waarbij de patiënt met zijn behandelend arts zijn wensen, doelen en voorkeuren voor zorg rond het levenseinde bespreekt. Ze kunnen dit vastleggen vooruitlopend op het moment dat de patiënt zelf niet meer in staat is om beslissingen te nemen. 

  Mensen met een verstandelijke beperking hebben levenslange beperkingen op verschillende gebieden. En ze zijn hun hele leven in grote mate afhankelijk van anderen, zoals familie, directe betrokkenen en zorgprofessionals. . Juist hier is ACP belangrijk, omdat er verschillende belangen en interesses kunnen meespelen bij de verschillende partijen die betrokken zijn. Bij mensen met een verstandelijke beperking is vaak sprake van comorbiditeit en kwetsbare gezondheid in het algemeen. Er kan soms al sprake zijn van ‘palliatieve zorg’ vanaf de geboorte. 

  Op het gebied van palliatieve zorg is al veel ontwikkeld. Er ligt een visie op palliatieve zorg, er zijn instrumenten beschikbaar die de palliatieve fase helpen markeren (PALLI) en sommige regio’s werken met palliatief consulenten. Er is echter geen eenduidigheid als het gaat om het inzetten van de verschillende instrumenten in de praktijk. Daar werken we nu aan.

• Depressie bij ouderen

  We ontwikkelen van handreiking depressie voor professionals en anderen die werken met ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking.

  Ongeveer 1 op de 13 ouderen met een verstandelijke beperking heeft een depressieve stoornis. Dit is veel vaker dan ouderen zonder een verstandelijke beperking (1:50).  Depressieve ouderen met een verstandelijke beperking hebben vaker één of meer chronische aandoeningen. Zoals diabetes of hart- en vaatziekten. En ze hebben meer ondersteuning nodig bij de activiteiten van het dagelijks leven. Denk aan het huishouden doen of eten klaarmaken. 

  We herkennen depressieve klachten en symptomen vaak niet goed (onderdiagnostiek). Bij meer dan de helft van de ouderen bij wie in het onderzoek de diagnose ‘depressie’ werd gesteld ontbrak deze diagnose in het dossier. En als deze symptomen niet worden herkend, kan ook geen behandeling worden gestart. We werken daarom aan het vergroten van onze kennis van over depressie preventie en signalering ervan.

• Diagnostiek dementie

  We ontwikkelen en implementeren handreikingen voor ouderdomsdiagnostiek. We beginnen met dementie.
  
  In de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking neemt het aantal ouderen toe. Daardoor nemen de vraagstukken rondom veroudering en ouderdomsaandoeningen toe. Het gaat vaak om complexe en multidisciplinaire onderzoeksvragen, zeker bij mensen die functioneren op (zeer) ernstig verstandelijk beperkt niveau. Dit stelt artsen, gedragswetenschappers en paramedici voor de opgave om de kwaliteit van de diagnostiek zoveel mogelijk te waarborgen. Eén van de manieren waarop kwaliteit bewaakt wordt, is het werken volgens eenduidige handreikingen. 
  
  We halen kennis op, bundelen het in een handreiking en maken dit beschikbaar voor de praktijk. Dat doen we op twee manieren:

  1. Voor dementie bij mensen met (Z)EV(M)B. Er zijn nauwelijks handvatten voor signalering en diagnostiek. In de praktijk is een grote behoefte aan kennisdeling en ervaringsuitwisseling over dementie bij mensen met (Z)EV(M)B. We doen mee aan een onderzoeksproject in samenwerking tussen Talant, Ipse de Bruggen, Visio, Rijksuniversiteit Groningen, Universitair Medisch Centrum Groningen en Hanzehogeschool. De centrale vraag is: Hoe uit dementie zich bij mensen met (Z)EV(M)B?
  2. Via het Netwerk Gedragskundigen Ouderen (NGO) participeren in een werkgroep die een nieuwe richtlijn voor diagnostiek op het gebied van dementie ontwikkelt.
• De nieuwe oudere

  Wat doen we als het gaat om de ouder wordende cliënt met een verstandelijke beperking? En welke interventies zijn nodig om inhoudelijk te sluiten aan bij deze veranderingen?

  Een groot deel van onze ouderen woont al jaren op een zorgpark. Anderen wonen juist zelfstandig in de wijk of bij verwanten. Zij zijn vaak in grote mate van zelfstandig. Als zij zorg van ’s Heeren Loo gaan ontvangen of in een zorgwoning gaan wonen, betekent dit een grote verandering. Deze groep zien we bij ’s Heeren Loo toenemen qua instroom. Het gaat dan specifiek over ouder wordende cliënten die veelal zelfstandig hebben gewoond/ wonen. En die zich jaren staande hebben weten te houden in een veranderende maatschappij, al dan niet ondersteund door hulpverlening en familie.

  Deze cliënten komen in beeld als zij zich niet meer staande kunnen houden. Bijvoorbeeld door ontstaan of verergering van psychische/ medische ouderdomsproblemen. Of door het uitvallen of wegvallen van het systeem. Deze cliënten hebben op alle levensgebieden andere behoeften dan de ‘reguliere’ ouderen. We willen meer inzichten krijgen in hun behoeften en wensen. En we ontwikkelen kennis en expertise met betrekking tot begeleiding van de vaak bijkomende psychiatrische problematiek en eerder verworven zelfstandigheid (zorgen voor en overnemen).