Onderzoek Vrijheid en Veiligheid
Implementeren van methoden voor afbouwen onvrijwillige zorg

Onvrijwillige zorg herkennen, vrijheidsbeperkingen afbouwen, alternatieven zoeken en werken aan keuzevrijheid en zelfbepaling van cliënten blijkt vaak een hele uitdaging voor begeleiders en gedragswetenschappers. Zeker als het gaat om cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag of ernstige meervoudige beperkingen.

’s Heeren Loo, Vrije Universiteit Amsterdam en Tilburg University ontwikkelden drie methoden die de praktijk helpen om in lijn met de Wet Zorg en Dwang te werken aan het verminderen van onvrijwillige zorg:

  1. Het Wegingskader: e-tool voor begeleiders om het cliëntperspectief op onvrijwillige zorg mee te wegen in besluiten.
  2. Met Andere Ogen: methode om bewustzijn en motivatie van begeleiders te vergroten m.b.t. afbouw van onvrijwillige zorg door zelf te gaan observeren.
  3. Multi-Disciplinair Expertise Team (MDET): Een consultatie methode waarbij het team samen met experts onvrijwillige zorg afbouwt

In dit project gaan twaalf zorgorganisaties aan de slag met de implementatie van één of meerdere methoden. We onderzoeken niet alleen de effectiviteit van de methoden, maar ook welke factoren bijdragen aan het slagen of falen van de implementatie van de methoden in zorgorganisaties.

Zorgprofessionals van deze organisaties, onderzoekers en ervaringsdeskundigen vormen in dit project een leer-werkgemeenschap. Kennisuitwisseling en kennisdeling staat centraal m.b.t de manier waarop de methoden gebruikt kunnen worden en over de implementatie ervan. Zo ontwikkelen zij zich tot experts die in een later stadium andere zorgorganisaties kunne

Over het onderzoek

Esther Bisschops doet promotie-onderzoek binnen Vrijheid en Veiligheid naar de implementatie van drie methoden om onvrijwillige zorg te verminderen bij mensen met een ernstige of matige verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag.

Esther heeft jarenlang gewerkt als orthopedagoog bij de VIC workhomes en is naast haar onderzoek momenteel werkzaam bij het expertisecentrum Moeilijk Verstaanbaar Gedrag.

Verder zijn betrokken:

  • Simone van der Plas, post-doc onderzoeker en kennisadviseur bij de Academische Werkplaats ’s Heeren 
    Loo-VU
  • Carlo Schuengel, hoogleraar en promotor Vrije Universiteit Amsterdam
  • Clasien de Schipper, universitair docent en co-promotor, Vrije Universiteit Amsterdam
  • Petri Embregts, hoogleraar en promotor, Tilburg University
  • Noud Frielink, post-doc onderzoeker, Tilburg University
  • Baukje Schippers, gedragswetenschapper ’s Heeren Loo

Status: lopend onderzoek

Esther Bisschops

Gedragswetenschapper

Cliënt in rolstoel wijst naar computerscherm

MVG: moeilijk verstaanbaar gedrag

Het gedrag van mensen met een verstandelijke beperking is soms moeilijk te begrijpen. Iemand wordt bijvoorbeeld heel onrustig of zelfs agressief, naar anderen of naar zichzelf. Of iemand trekt zichzelf terug in zijn kamer en wil niet meer meedoen aan de dagelijkse activiteiten. Dit is meestal een signaal dat er iets niet klopt. Bijvoorbeeld omdat diegene iets niet leuk vindt, of verdrietig is. Of misschien voelt hij zich onveilig of is hij overprikkeld. Vaak kan iemand dan zelf niet vertellen waarom hij zich zo gedraagt. Wij spreken dan van moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG). Het is aan ons om dat gedrag zo goed mogelijk te begrijpen en de cliënt de ondersteuning te bieden die hij nodig heeft.

Lees meer