Elke week gaan ze op pad: vier cliënten van ’s Heeren Loo met drie begeleiders. Ze bezorgen folders in de wijk Osseveld in Apeldoorn. De fietsen bepakt met zware fietstassen met folders. Het lijkt zo gewoon, maar dat is het niet, want er is een heel traject aan vooraf gegaan. Begeleider Ferdi vertelt daarover en over Dirk Jan, een van de bezorgers.
“Mijn familie vond dat de zorg wel wat voor mij zou zijn, na wisselende banen in het leger, de supermarkt en de verhuisbranche. Zelf had ik er nooit aan gedacht. Het was een schot in de roos. Inmiddels werk ik er 8,5 jaar, waarvan zes op een groep van cliënten met ernstige gedragsproblemen. We noemen dat moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG) omdat we er vanuit gaan dat de cliënt ons met zijn gedrag iets duidelijk wil maken over hoe hij zich voelt. Voor ons de kunst om te snappen wat dat is. Zo ook bij Dirk Jan.”
“Zes jaar geleden was Dirk Jan een onzekere man, die zichzelf verwondde of agressief gedrag liet zien, als de stress hem te veel werd. Met het hele team hebben we toen gekeken hoe we Dirk Jan meer veiligheid konden bieden, zodat hij zichzelf niet meer hoefde te verwonden. De kernwoorden? Contact, vertrouwen en structuur.
Anno 2019 verwondt Dirk Jan zichzelf niet meer, want hij heeft geleerd om te vertellen over wat hem dwars zit. Ook heeft hij meer zelfvertrouwen, waardoor nieuwe situaties minder eng zijn.
Als gelijke behandelen
“Cliënten zien als je gelijke en behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden, zijn voor mij de belangrijkste uitgangspunten in de begeleiding. Hen zien als medemensen met hun eigen kwaliteiten. En dat is niet altijd gemakkelijk op de groep waar ik werk. Want door de regelmatige escalaties in gedrag en de spanning die soms een hele dag in de lucht hangt, kom je jezelf goed tegen. Dan moet je de volgende dag toch over een drempel om er weer naartoe te gaan. Een goed team om je heen is dan onontbeerlijk. Een team dat je steunt of je af en toe confronteert. Daar heb ik veel van geleerd: waar mijn kwaliteiten liggen en dat ik daar op kan vertrouwen. Want hoe meer ik mezelf ben en me zeker voel, des te makkelijker is het voor de cliënten om me te vertrouwen en zich veilig bij me te voelen. Het gedrag van een cliënt is een spiegel van jezelf. Ik weet nu dat mijn manier - aankijken, handen aanbieden en rustig praten - helpt om de rust terug te brengen, zodat we het dagprogramma kunnen voortzetten.”
Nieuwe dingen ondernemen
“Dirk Jan en ik hebben nu een goede band. Dat merk ik doordat hij ontspannen en zichzelf is. Ook praat hij veel meer als we samen werken. Dat vertrouwen is de basis om nieuwe dingen te doen. Dat gaat natuurlijk in overleg met zijn ouders. Het contact met hen is goed en zij willen graag dat Dirk Jan zich ontwikkelt.
Dirk Jan en ik hebben bijvoorbeeld een boodschap bij de Mediamarkt gehaald. Stap voor stap leg ik dan uit wat we gaan doen. Zo’n eerste keer is heel spannend, maar zo mooi dat het dan lukt. Niet alleen voor Dirk Jan maar ook voor mij. Of laatst zijn we samen naar mijn huis gefietst om een glaasje sinas te drinken: deelnemen aan het verkeer, af- en opstappen bij het stoplicht, nieuwe indrukken. Had Dirk Jan vroeger niet gekund. We durven het nu allebei aan. Dat maakt werken in de zorg hartstikke mooi: niet alleen de cliënt groeit, maar je groeit zelf ook.”
De eerste keer de folders buiten het terrein van Groot Schuylenburg rondbrengen was ook zo’n moment. Een nieuwe fietstas, een andere route en vreemde huizen. Steeds vertellen we wat er gebeurt. Elke keer opnieuw, tot het gewoon is. Dat maakt me trots: hij doet het toch maar. Zo wordt zijn wereld zowel letterlijk als figuurlijk steeds groter. Het is fijn om hem daarbij te kunnen helpen.”
