Dankzij Patrick werd ik een goede begeleider

"Patrick is een jongeman met het syndroom van Down. Handen in z’n mouwen, zittend op z’n handen. Aan een eigen tafel. Plastic bord, plastic bestek. Ik zit op een veilige afstand. Ik ben alert. Uit het niets kan hij gooien, krabben, schoppen of bijten. Als hij een bui heeft, houd ik hem vast. Ik ga achter hem zitten terwijl ik zijn mouwen zo vasthoudt, dat hij me niet kan verwonden. Absoluut: het is vaak zwaar, maar prachtig werk."

Wat ik dacht
Ik ben 21 jaar, als ik ga werken op ‘Rogge 4’. Een groep met jong volwassen mensen met een verstandelijke beperking. Daar ontmoette ik Patrick. In de vacature stond: ‘jongeren met een bijzondere zorgvraag’. Dat leek me wel interessant! En zo begon mijn carrière in de zorg. Met het gedrag dat Patrick liet zien probeerde hij dingen af te dwingen. Tenminste, dat dacht ik. Met een stevige en duidelijke aanpak zou ik hem wel veranderen. Tenminste, dat dacht ik…

Wat ik deed
Als ik nu op de situatie terugkijk, zou ik zeggen dat ik heel beheersmatig te werk ging. Ik bepaalde wat wel en niet mocht. Mijn wil was wet. Negatief gedrag leverde hem een sanctie op. En hoe meer ik Patrick probeerde te veranderen, hoe meer moeite hij met mij kreeg. Het had een averechts effect. De conflicten namen toe. Maar ik was eigenwijs en zette door. De situatie begon aan me te knagen; wat ik deed werkte niet.

Wat ik veranderde
Na een half jaar nam ik een rigoureus besluit. Ik besloot om Patrick niet meer te ‘straffen’. Ik besloot om me niet te laten leiden door mijn gevoel en irritaties. Ik besloot om er volledig voor hem te zijn. Ik kwam tot het inzicht dat ik Patrick niet kon veranderen. Ik moest veranderen. Het ging niet meer om mij, maar om hem.

Patrick en ik
De conflicten stopten niet direct, maar ik ging er anders mee om. Mijn boodschap naar hem was consequent: ‘ik ben er voor je, dus het is goed’. Als hij een bui had, was ik rustig en bleef ik bij hem. Langzamerhand namen de conflicten af. Patrick ging me steeds meer vertrouwen en ik hem. Ik nodigde hem uit om zijn handen uit zijn mouwen te halen en zijn handen aan mij te geven. Als hij me krabde, trok ik mijn hand niet terug maar zei dat het niet nodig was en dat hij mijn hand mocht vasthouden. Ik was ook duidelijk over wat ik wel van hem verwachtte. Daar week ik niet van af. Niet vanuit beheersing, maar vanuit regie. Altijd zoekend naar de aansluiting bij hem.

Wat ik van Patrick heb geleerd
Maanden zonder incidenten tussen ons gingen voorbij. We hadden een relatie opgebouwd. Inmiddels werk ik al meer dan 10 jaar niet meer met hem. Maar de relatie is er nog steeds. We hebben altijd even enthousiaste aandacht voor elkaar als ik hem tegenkom. Patrick heeft me geleerd om een goede begeleider te zijn, dat heb ik niet aan mezelf te danken. Ik was een groentje toen ik aan mijn avontuur in de zorg begon. Maar ik zou zonder twijfel zó weer in het diepe springen.