Advies bij pijn

• Doelgroep

  Indicatiecriteria:

  • leeftijd: alle leeftijden;
  • ontwikkelingsniveau/IQ: n.v.t.
  • problematiek: vermoeden van pijn of vragen rondom de behandeling van pijn bij cliënten met een uitdrukkingsbeperking (beperking in de communicatie of niet adequaat hun pijnklachten kunnen uiten);
  • hulpvraag: pijndiagnostiek en behandeling nadat de reguliere behandeling en begeleiding geen bevredigend resultaat heeft opgeleverd.

  Contra-indicaties:

  • cliënt kan zelf adequaat pijn aangeven en om hulp vragen en beoordelen of een pijninterventie verbetering van de klacht geeft.
• Doelstelling

  Hoofddoel:

  • het signaleren en bestrijden van pijn om de kwaliteit van leven van de cliënt in stand te houden of te verbeteren.
• Aanpak

  Aard werkzaamheden

  Een vermoeden van pijn wordt uitgesproken door een verwant, begeleider, gedragswetenschapper, arts of een andere betrokkene bij de cliënt. Bij een duidelijke pijnhulpvraag wordt behandeling gestart door de eigen arts. Wanneer het signaleren en behandelen van pijn moeizaam verloopt, kan door de betrokken arts of gedragswetenschapper een beroep gedaan worden op het Pijnteam (via het aanvraagformulier). Aan de hand van diverse observatiemethodes (zoals de Rotterdam Elderly Pain Observation Scale (REPOS) de POSAID (Pain Observation Scale for Adults with Intellectual Disabilities) of de PijnGedragAnalyse) kan worden nagegaan of er mogelijk sprake is van pijn of van een ander probleem. Daarnaast kan er in samenwerking tussen het pijnteam en de betrokkenen rondom een cliënt een pijnsignaleringsplan gemaakt worden, waarin omschreven is hoe pijn bij deze cliënt wordt geuit. Vervolgens wordt een advies gegeven aan het multidisciplinair behandelteam van de cliënt en wordt de interventie afgerond. Na een in overleg te bepalen periode volgt controle op de toegepaste interventie. Bij effectiviteit van de interventie sluit het Pijnteam het dossier.

  Werkzame elementen

  • Pijnsignaleringsplan: dit is een inventarisatie van signalen van pijn, oplopend van geen pijn tot extreme pijn. Deze signalen worden uitgebreid omschreven. Bij iedere fase van pijn wordt tevens het handelen van begeleiders of medisch handelen voor die fase omschreven. Signalen van pijn bij mensen met een verstandelijke beperking kunnen individueel zeer van elkaar verschillen.
  • REPOS: een pijnobservatielijst die, hoewel ontwikkeld voor dementerende ouderen, ook bruikbaar blijkt voor volwassenen met een verstandelijke en/of uitingsbeperking. REPOS werkt met een instructiekaart waarop 10 gedragingen staan omschreven die als kenmerkend worden gezien voor pijn. De cliënt wordt 2 minuten geobserveerd. Voor elke gedraging wordt een score gegeven. Daarna wordt de situatie aan de hand van een beslisboom geëvalueerd.
  • POSAID: een observatie die gedaan wordt door middel van videomateriaal. De betrokkenen worden gevraagd om opnames te maken van momenten wanneer vermoed wordt dat er sprake is van pijn of van situaties waarin men zich afspraak is er sprake van pijn? Getrainde observatoren bekijken de beelden samen met betrokkenen van de cliënt. Er worden zeven items gescoord. De POSAID is gebaseerd op de items van de REPOS en specifiek ontwikkeld voor ernstig meervoudig beperkte cliënten.
  • PijnGedragAnalyse: Het systeem van pijngedraganalyse (PGA) is een verzameling instrumenten waarmee op methodische wijze gedragsveranderingen van zorgvragers kunnen worden geanalyseerd. De pijngedraganalyse heeft als doel de hulpverlener in de dagelijkse praktijk een instrument te bieden waarmee hij, tijdig en zo objectief mogelijk pijn vast kan stellen bij zorgvragers die dit zelf niet kunnen aangeven met woorden of geschreven taal.

  Betrokkenheid ouders en andere personen uit het sociale netwerk

  De verwanten van de cliënt zijn vaak betrokken bij het samen met arts en/of gedragswetenschapper inzetten van het Pijnteam. Het Pijnteam adviseert het multidisciplinair behandelteam van de cliënt. Afhankelijk van de interventie is de betrokkenheid van de ouders of het sociale netwerk van de cliënt zeer gewenst.
  

  Duur, frequentie en vorm van de interventie

  Na uitgebreide inventarisatie en bespreking van de aanmeldgegevens met betrokkenen, volgt afhankelijk van de hulpvraag, het invullen van een pijnsignaleringsplan of afname van de REPOS, POSAID of PGA. Hieruit volgt een advies dat schriftelijk wordt teruggekoppeld aan de verwijzend arts of gedragswetenschapper.

  Tijdsinvestering van de professional(s)

  Invullen pijnsignaleringsplan: minimaal 30 minuten per invuller, meestal twee of drie invullers.
  De tijdsinvestering van de gehele interventie is minimaal gemiddeld 5 uur.

• Verantwoording

  Gebaseerd op / bewerking van:

  • Ketels, C.G.M. (2008). Pijngedraganalyse. Systeem voor het vaststellen en bestrijden van pijn bij zorgvragers met een verstandelijke beperking. Alkmaar: Falstaff Media.
  • Herk van, R., Boerlage, A., Dijk van, M. (2008), REPOS©. Rotterdam: Erasmus MC.
  • Bruns, A., Kreukniet, E., Post, W., & van der Putten, A. (2014). Assessment of pain in persons with profound intellectual and multiple disabilities: analysis of reliability and validity of the REPOS. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 27(4), 300.