Ergotherapie

• Doelgroep

  Indicatiecriteria:

  leeftijd: alle leeftijden;
  ontwikkelingsniveau/IQ: alle niveaus;
  problematiek: fysieke, cognitieve, zintuiglijke (prikkelverwerking) en/of psychische beperkingen;
  hulpvraag: op het gebied wonen/zorgen, leren/werken, vrije tijd/spel. Het betreft o.a. de uitvoering van dagelijkse activiteiten zoals aankleden, wassen, eten, drinken, schoonmaken, koken, spelen, verplaatsen binnen en buitenshuis, werk en bezig zijn met hobby’s.

  Contra-indicaties:

  • Geen.
• Doelstelling

  Hoofddoel:

  • het bevorderen van het welzijn en zelfredzaamheid in het dagelijks leven. Door het mogelijk maken en verbeteren van het dagelijks handelen in hun eigen omgeving kunnen mensen (weer) beter meedoen aan het maatschappelijk leven.
• Aanpak

  Aard werkzaamheden

  Diagnostiek, advisering, coaching en behandeling, zoals

  • analyse, advies en/of vaardigheidstraining t.a.v. dagelijks handelen op gebied van zelfredzaamheid, vrijetijdsbesteding, spelontwikkeling, school/werk, huishouden en mobiliteit in en om huis;
  • woningaanpassingen en hulpmiddelen (incl. aanvragen van voorzieningen bij de zorgverzekering, Wet Langdurige Zorg of Wet Maatschappelijke Ondersteuning);
  • onderzoek naar de sensorische informatieverwerking;
  • advisering en behandeling bij mantelzorgers die zorg verlenen in de thuissituatie aan cliënten met een verstandelijk beperking.

  Ergotherapeutische betrokkenheid kan een belangrijke toevoeging zijn in beeldvormingstrajecten. Ergotherapie vindt bij voorkeur plaats in de woon/school/werkomgeving van de cliënt. Behandeling bestaat uit een intake, observatie van handelen met gebruik van voor ergotherapie specifieke meetinstrumenten, vaardighedentraining, scholing/voorlichting in afstemming met andere betrokken disciplines.

  Werkzame elementen

  Ergotherapie is gericht op betekenisvol handelen en op de concrete vaardigheden van het dagelijks leven in de eigen omgeving. De ergotherapeut observeert in de omgeving waar deze dagelijkse handelingen plaatsvinden. Interventies worden praktisch vormgegeven in de woon/school/werkomgeving van de cliënt.
  Ergotherapie brengt beperkingen in kaart maar ook de mogelijkheden door te kijken naar de persoon en zijn dagelijks handelen in de omgeving. Ergotherapie biedt praktische interventies die algemeen, syndroomspecifiek of preventief kunnen zijn.
  Uitgangspunten voor therapie zijn het handelen gezien vanuit de gewoonten, rollen, normen, waarden in de omgeving van de cliënt.

  Betrokkenheid ouders en andere personen uit het sociale netwerk

  Behandeling en interventies worden uitgevoerd in overleg met het sociale netwerk, bijvoorbeeld de ouders, begeleiders en leerkrachten.

  Specifieke aanpassingen voor de omschreven doelgroep(en)

  Bij diagnostiek, behandeling en advisering wordt altijd rekening gehouden met de invloed van de verstandelijke beperking.
  Multidisciplinaire samenwerking en afstemming is van belang met o.a. de arts verstandelijk gehandicapten (AVG-arts), gedragswetenschappers, logopedie en fysiotherapie.

  Duur, frequentie en vorm van de interventie

  Ergotherapie kan zeer gevarieerd vorm krijgen, afhankelijk van de vraagstelling. Mogelijkheden zijn:

  • eenmalig consult/advies: 3 uur + reistijd;
  • diagnostiek, behandeling/advies enkelvoudige hulpvraag: ca 6 uur + reistijd;
  • diagnostiek, behandeling/advies complexe hulpvraag: ca 15 uur + reistijd.

  Bij complexe hulpvragen wordt uitgegaan van multidisciplinaire samenwerking. De afstemming/overleggen en verslaglegging/rapportage die hiermee gemoeid gaan zijn niet meegenomen in de tijdsindicatie. Vanuit de basiszorgverzekering heeft iedereen recht op 10 uur ergotherapie per jaar. Afhankelijk van de vraagstelling overlegt de ergotherapeut hoe de behandeling wordt vormgegeven binnen de vergoedingsmogelijkheden en/of aanvullende indicatie noodzakelijk is. Ergotherapie kan ook gegeven worden aan mantelzorgers bij specifieke hulpvragen die gericht zijn op het verlenen van zorg. Hierbij wordt er bij een voldoende gemotiveerde aanvraag 2 uur per jaar vergoed vanuit de basiszorgverzekering.

  Tijdsinvestering van de professional(s)

  Aantal sessies (de gehele interventie): afhankelijk van zorgvraag.
  Aantal minuten per sessie: afhankelijk van zorgvraag.
  Aantal extra minuten per sessie (voorbereiding, rapportage, overleg): afhankelijk van zorgvraag.
  Intake/anamnese: circa 60 minuten.
  
  Onderzoek: afhankelijk van de complexiteit van de hulpvraag tussen de 60-180 minuten.
  Behandeltraject: afhankelijk van de complexiteit van de hulpvraag tussen de 180-240 minuten.

  Afronding: 60-120 minuten.
  
  Het is per hulpvraag verschillende hoe de ergotherapie vormt krijgt en wat vanuit de cliënt wenselijk is. Hierdoor kan het voorkomen dat er meer uren ergotherapie nodig zijn of dat er met minder uren inzet ook het beoogde doel behaald wordt.

• Verantwoording

  Gebaseerd op / bewerking van:

  Zie:

  • Granse, M. le, Hartingsveldt, M.J. van & Kinébanian, A. (2017). Grondslagen van de ergotherapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum;
  • Hartingsveldt, M. van, Logister-Proost, I. & Kinébanian, A. (2010). Beroepsprofiel Ergotherapeut. Utrecht: Ergotherapie Nederland
  • vakomschrijving beroepsvereniging Ergotherapie Nederland (www.ergotherapie.nl).

  Effectiviteit

  De effectiviteit van ergotherapie is in diverse onderzoeken aangetoond, waarbij onderzoek heeft plaatsgevonden naar diverse doelgroepen (aandoeningen) en interventies (programma’s of meetinstrumenten) die de ergotherapeut inzet. Voor de meest recente bronnen wordt verwezen naar de actuele richtlijnen en onderzoekgroepen. Hierbij enkele bronnen van Nederlandse bodem:

  • Graff, M. J. L., Vernooij-Dassen, M. J. M., Thijssen, M., Dekker, J., Hoefnagels, W. H. L., & Rikkert, M. G. M. O. (2006). Community based occupational therapy for patients with dementia and their care givers: randomised controlled trial. BMJ : British Medical Journal, 333(7580), 1196.
  • Steultjens, E. M. J. (2005). Efficacy of occupational therapy: the state of the art Proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam
  • Sturkenboom, I. H., Graff, M. J., Borm, G. F., Adang, E. M., Nijhuis-van der Sanden, M. W., Bloem, B. R., & Munneke, M. (2013). Effectiveness of occupational therapy in Parkinson’s disease: study protocol for a randomized controlled trial. Trials, 14, 34.

  Nadere informatie over onderzoek en effectiviteit:

  • www.ergotherapie.nl.
  • Granse, M. le, Hartingsveldt, M.J. van & Kinébanian, A. (2017). Grondslagen van de ergotherapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.