Fysiotherapie

• Doelgroep

  Indicatiecriteria:

  • leeftijd: alle leeftijden;
  • ontwikkelingsniveau/IQ: alle niveaus;
  • problematiek: de doelgroep betreft alle mensen met een verstandelijke beperking en motorische problemen. De oorzaken zijn verschillend van aard, NAH, cerebrale parese, syndroomgebonden aandoeningen, stofwisselingsziekten en spierdystrofieën. Secundair manifesteren zich vaak orthopedische complicaties zoals contracturen, scoliose en heupdeformaties. Ook kan de fysiotherapeut ondersteunen bij chronische recidiverende luchtwegproblematiek.

  De fysiotherapeut ondersteunt bij acute en chronische zorgvragen.

  • hulpvraag:
    • orthopedische problemen;
    • houdingsproblemen;
    • valpreventie;
    • luchtwegproblemen;
    • motorische problemen bij syndromen of stoornissen;
    • conditie-en krachttraining;
    • overgewicht;
    • arbozaken: scholing en advies tillen/verplaatsen;
    • advisering rolstoelen en (loop)hulpmiddelen;
    • consult om te bekijken of er een vraag is voor fysiotherapie;
    • bedrijfsfysiotherapie;
    • werkplekonderzoek;
    • indiceren;
    • leefstijl & vitaliteit;
    • palliatieve zorg.

  Contra-indicaties:

  • geen.
• Doelstelling

  Het hoofddoel van fysiotherapie is het bevorderen van de gezondheid met betrekking tot bewegen in relatie tot dagelijks activiteiten en maatschappelijke participatie.

  Subdoelen:

  • de cliënt heeft geen/minder klachten aan het bewegingsapparaat, zodat activiteiten en deelname aan dagelijkse activiteiten mogelijk zijn;
  • de motoriek is gestimuleerd (bij een bedreigde ontwikkeling);
  • het voorkomen van gezondheidsproblemen door toename van bewegen;
  • ouders en/of begeleiding krijgen adviezen betreffende arbo-zaken en hulpmiddelen, zodat zij ondersteund worden bij de zorg voor een cliënt;
  • cliënten krijgen deskundig advies bij de aanschaf van rolstoelen en/of (loop) hulpmiddelen.
• Aanpak
  • Aard werkzaamheden

  • Inventarisatie van de klachten: Wat is het bewegingsprobleem en in welke context treedt het op?
    
  • Observatie, onderzoek. De observatie richt zich op de activiteiten die een probleem opleveren in de context waarin die zich voordoen. Met behulp van meetinstrumenten die passen bij leeftijd, het gezondheidsprobleem en de verstandelijke beperking wordt in kaart gebracht welke aangrijpingspunten er zijn om tot verbetering te komen.
  • Opstellen van het plan van aanpak, met concrete doelstellingen.
  • Fysiotherapeutische behandeling en begeleiding. Mensen met verstandelijke beperking hebben meer tijd nodig om nieuwe dingen aan te leren en meer moeite om te generaliseren van aangeleerd (motorisch) gedrag in een andere context. Daarbij is het belangrijk dat de oefenmomenten worden geïntegreerd in de dagelijkse context van de patiënt, rekening houdend met persoons-en omgevingskenmerken. Duidelijke afspraken en overdracht naar en tussen begeleiders en/of ouders is daarbij essentieel.

  Werkzame elementen

  • Oefeningen integreren in de dagelijkse context, tijdens dagelijks terugkerende activiteiten, waardoor de patiënt meerdere momenten per dag oefent in herkenbare situaties.
    
  • Duidelijke afspraken en overdracht met begeleiders en ouders.
  • Vanwege de complexe problematiek vraagt de behandeling van mensen met VB om multidisciplinaire benadering.
  • De manier van benaderen sluit aan bij de beleving en mogelijkheden van de betreffende patiënt met zijn beperking.
  • Communiceren in de driehoek. Client, verwant(en) en professionals werken nauw samen.

  Betrokkenheid ouders en andere personen uit het sociale netwerk

  De betrokkenheid van ouders en begeleiders is essentieel bij het stellen van een duidelijke hulpvraag, bij het formuleren van haalbare doelen en bij de uitvoering van oefenmomenten omdat deze geïntegreerd worden in dagelijkse activiteiten.
  

  Specifieke aanpassingen voor de omschreven doelgroep(en)
  

  Mensen met een verstandelijke beperking hebben minder mogelijkheden om zelf oplossingen te vinden voor bewegingsproblemen en zijn daarbij afhankelijk van externe stimulans en ondersteuning. Omdat er vaak sprake is van een lichamelijk aandoening, zijn ze ook meer beperkt in hun bewegings­mogelijk­heden. Het is daarom een uitdaging om samen met de omgeving doelen te stellen en deze te behalen; zowel preventief (bijv. voorkomen van contracturen en spierkrachtverlies en verlies aan conditie) als curatief ( behandelen van bestaande gezondheidsproblemen en/of ontwikkelings­achterstand).
  
  Aandachtspunten:

  • Bij patiënten met een verstandelijke beperking is er sprake van complexe problematiek die vraagt om specifieke fysiotherapeutische kennis.
  • De fysiotherapeut houdt rekening met persoons-en omgevingskenmerken.
  • Oefenmomenten worden ingepast in dagelijkse activiteiten.
  • Er wordt meerdere momenten per dag in herkenbare situaties geoefend, waardoor de houding of beweging inslijpt en automatiseert.

  Duur, frequentie en vorm van de interventie

  De duur, frequentie is afhankelijk van de hulpvraag.
  Uitgebreid fysiotherapeutisch onderzoek, advies en verslag: 5 uur.
  Fysiotherapeutisch onderzoek en behandeling bij passende hulpvraag: afhankelijk van de klacht tussen de 6 en 15 behandelingen.
  Langdurige behandeling kan mogelijk zijn bij chronische klachten. Er wordt driemaandelijks geëvalueerd wordt op de te behalen doelstellingen.

  Tijdsinvestering van de professional(s)

  Advisering:
  Aantal sessies (de gehele interventie): tussen de 1 en 5.
  Aantal minuten per sessie: 45 minuten.
  Aantal extra minuten per sessie (voorbereiding, rapportage, overleg): 1,5 uur extra voor het gehele traject (voorbereiding, overleg, verslaglegging)
  Eenvoudige monodisciplinaire hulpvraag en behandeling.
  Aantal sessies: tussen de 5 en de 12.
  Aantal minuten: 45 minuten per keer.
  Aantal extra minuten (rapportage en terugmelding bij plan van aanpak en evaluatie behandeldoelen): 1,5 uur voor het gehele traject.
  Complexe multidisciplinaire casus:
  Aantal sessies: tussen de 9 en de 15.
  Aantal minuten: 45 minuten per keer.
  Aantal extra uren (voorbereiding, rapportage, interne evaluatie en bijstelling doelstellen): 4 uur voor het gehele traject
  
  Bij chronische klachten kan langdurige behandeling nodig zijn. Hierbij wordt driemaandelijks geëvalueerd op behandeldoelen en verder plan van aanpak.

• Verantwoording
  • Braam, W. (2014). Medische zorg voor patiënten met een verstandelijke beperking. Houten: Prelium;
  • Richtlijnen fysiotherapie, 2016 van www.fysionet-evidencebased.nl/index.php/richtlijnen;
  • Beroepsprofiel van de fysioterapeut, 2014, van http://www.kngf.nl/beroepsprof...