Just Be You

• Doelgroep

  Indicatiecriteria:

  • leeftijd: 14 tot 18 jaar;
  • ontwikkelingsniveau/IQ: 60-85, leerlingen van het praktijkonderwijs;
  • problematiek: sociaal emotionele omgang tussen leerlingen verloopt soms moeizaam door buitensluiting, intolerantie, pesten, intimidatie en/of geweld;
  • hulpvraag: help ons om een prettig, veilig en tolerant leefklimaat op school te krijgen.

  Contra-indicaties:

  • er (nog) niet aan toe zijn om zich bloot te geven/open te stellen in een groep.
• Doelstelling

  Hoofddoel:
  verbetering van het schoolklimaat door:

  • het vergroten van het inlevingsvermogen van leerlingen;
  • het tegengaan van vooroordelen;
  • het vergroten van onderlinge saamhorigheid, medeleven, tolerantie en acceptatie;
  • het beklinken en versterken van vriendschappen;
  • het bijleggen van ruzies.

  Just be You probeert negativiteit, eenzaamheid, veroordeling en afzondering te verminderen en compassie, begrip, emotionele veiligheid, sociale verbinding en onderlinge steun en zorg voor elkaar te versterken.

  De jongeren krijgen de kans om zichzelf te uiten en kanten te delen die ze normaal gesproken verborgen houden. Door ervaringen met elkaar te delen ontstaat er een beter beeld over de ander en wat diegene heeft meegemaakt in zijn of haar leven.

• Aanpak

  Aard werkzaamheden

  Het programma duurt ongeveer 6 tot 7 uur en vindt plaats op een schooldag in de gymzaal, aula of andere grote ruimte op of in de buurt van de school. In de ochtend werken de begeleiders met de groepjes leerlingen en leerkrachten aan vertrouwen en verbinding met opdrachten, muziek en spelletjes. Leerlingen worden uitgedaagd stereotypen en labels van elkaar te herkennen en ook gevoelige kanten van zichzelf te delen.

  De begeleiders geven uitleg over gezonde uiting van gevoelens, de negatieve effecten van het opkroppen van gevoelens en sociale onderdrukking. In de middag wordt met alle leerlingen en leerkrachten ‘over de streep’ gelopen: deelnemers krijgen in de grote groep de kans om – door letterlijk over een streep te lopen – isolement te doorbreken en het weer goed te maken met anderen die ze in het verleden hebben gekwetst
  

  Werkzame elementen

  • ontspannings- en samenwerkingsspelletjes om vertrouwen en verbinding te creëren;
  • leerlingen in groepjes antwoord laten geven op de vraag “als je me echt zou kennen dan wist je dat ...” (leerlingen worden gestimuleerd uit hun comfortzone te stappen en open te zijn);
  • leerlingen ervaringen laten delen in de grote groep. Aan de hand van vragen als “Wie heeft wel eens …?” lopen leerlingen ‘over de streep’ naar de andere kant van de ruimte. Het over de streep lopen creëert openheid, saamhorigheid en begrip en geeft erkenning voor pijn, verdriet en niet gezien worden;
  • leerlingen laten stilstaan bij de gevoelens en gedachten van zichzelf en van de ander (vergroten van mentaliserend vermogen);
  • het versterken en vriendschappen en bijleggen van ruzies door in de grote groep dingen uit te praten en steun voor elkaar uit te spreken;
  • positieve bekrachtiging voor het over de streep lopen;
  • exposure: leerlingen in een veilige en positieve omgeving hun eigen stress onder ogen laten zien;
  • cognitieve herstructurering doordat de therapeut/begeleider bij het oversteken van de streep benoemt hoe mogelijke denkfouten zijn ontstaan en zet hier erkenning en een eventuele alternatieve denkwijze tegenover;
  • psycho-educatie: uitleg over bepaalde problemen of processen tussen mensen;
  • het effect van de grote groep gebruiken om isolement te doorbreken en verbondenheid en saamhorigheid te vergroten.

  Betrokkenheid ouders en andere personen uit het sociale netwerk

  Ouders worden per brief geïnformeerd.
  
  Op elke drie leerlingen doet een docent mee. Deze docent kent zijn leerlingen en heeft tijdens de dag een voorbeeldfunctie en ondersteunt de leerlingen tijdens en na de dag.

  Specifieke aanpassingen voor de omschreven doelgroep(en)

  Het programma is aangepast voor jongeren van het praktijkonderwijs: de samenwerkings­opdrachten, onderwerpen en de vraagstellingen zijn vereenvoudigd en afgestemd op hun sociaal-emotionele en cognitieve niveau.

  Er worden geen filmopnames gemaakt. Leerkrachten worden van tevoren geïnstrueerd hoe zij ondersteunend en modellerend kunnen zijn.

  Duur, frequentie en vorm van de interventie

  Een hele dag van 9-16 uur, tussen de 20 en 30 leerlingen en 1 docent per drie leerlingen.

  Tijdsinvestering van de professional(s)

  De Just be You-begeleider/therapeut besteedt 15 uur: 9 uur aanwezigheid (uitvoering programma), 6 uur voorbereiding voor het maken van de vragen, overleg met docenten en orthopedagoog van school en het maken van een draaiboek, reistijd
  
  De PMT-er besteedt 5 uur: 4 uur voor het uitvoeren van de bewegingsactivitetien en 1 uur voorbereiding
  
  De resterende taken wordt door de leerkrachten en begeleiders van school uitgevoerd.

• Verantwoording

  Gebaseerd op / bewerking van:

  Just Be You is gebaseerd op het Amerikaanse (televisie)programma ‘Challenge Day’, in Nederland op tv als ‘Over de Streep’ (KRO). Challenge Day is een methode om respect en meeleven tussen de scholieren te stimuleren en vooroordelen tegen te gaan.

  Effectiviteit

  Er is nog geen onderzoek gedaan naar deze interventie. Enkele ervaringen van normaal begaafde leerlingen en leerkrachten met het reguliere programma Challenge Day zijn te vinden op http://www.challengedaynederland.nl/challenge-day/referenties/.

  Leerkrachten en leerlingen noemen als resultaat van het programma: meer veiligheid, openheid en respect, meer rekening houden met elkaar, bewustwording over de gevolgen van pesten, acceptatie en verbondenheid onder zowel leerlingen als met leerkrachten.
  
  Uit een evaluatie op een praktijkschool kwam naar voren dat leraren en leerlingen vinden dat het schoolklimaat is verzacht.