Logopedie SPRAAK EN TAAL

Logopedie op het gebied van spraak en taal is bedoeld voor alle cliënten met (dreigende) problemen in de taal en/of spraak. Diagnostiek is gericht op het in kaart brengen van taal- en spraakvaardigheden. Behandeling is gericht, wanneer mogelijk, op het verbeteren van de taal- en spraakvaardigheden.

  • Indicatiecriteria:

    • leeftijd: alle leeftijden;
    • ontwikkelingsniveau/ IQ: alle niveaus mits cliënt mogelijkheden heeft tot (het ontwikkelen van) spreken, te instrueren zijn en mogelijkheden hebben om dit in de dagelijkse situatie te kunnen toepassen.
    • problematiek:
      • taalontwikkelingsstoornis, fonologische stoornis, dyspraxie (stoornis bij het correct verwerken van informatie wat leidt tot motorische coördinatieproblemen), afasie (neurologische taalstoornis), dysartrie (neurologische spraakstoornis);
      • problemen in de communicatie, zowel receptief (begrijpen) als expressief (uiten);
      • niet of beperkt spreken;
      • onverstaanbaar spreken;
      • stotteren/broddelen;
      • ongepast reageren in de communicatie (bij NAH);:
    • hulpvragen: 
      • hoe kan de cliënt zijn wensen of keuze duidelijk maken?
      • kan de cliënt verstaanbaar spreken en hoe?
      • kan de cliënt leren praten en hoe kan dit gestimuleerd worden?
      • hoe kan ik (weer) leren praten?
      • hoe spreek je de cliënt op het juiste niveau aan?
      • hoe leg je informatie eenvoudig aan de cliënt uit?
      • hoe wordt mijn stotteren minder?
      • help mij de cliënt beter te begrijpen.

    Contra-indicaties:

    • Geen.
  • Hoofddoelen:

    • De cliënt heeft in alle situaties een zo optimaal mogelijk geslaagde communicatie, doordat de cliënt voldoende begrijpt en zich kan uiten in de dagelijkse situatie.  
    • De cliënt heeft een taal- en/of spraakontwikkeling passend bij de ontwikkelingsleeftijd.

    Subdoelen:

    • de cliënt heeft een woordenschat en taalniveau passend bij zijn ontwikkelingsniveau;
    • de cliënt kan zijn wensen of keuzes met taal kenbaar maken;
    • de cliënt spreekt in alle contexten zo verstaanbaar mogelijk voor bekende en onbekende mensen;
    • de cliënt kan in alle contexten zo vloeiend mogelijk spreken;
    • begeleiders/ouders/gesprekspartners kennen het taal-, spraak of communicatieniveau van de cliënt en stemmen hun communicatie of begeleidingsstijl hierop af.
  • Aard werkzaamheden

    Diagnostiek: onderzoek taalontwikkeling en taalvaardigheden met behulp van:

    taalonderzoeken:

    • Schlichting Taalbegrip en Taalproductie (2;0-7;0 jaar);
    • Peabody Picture Vocabulary Test – III-NL (2;3-90;0 jaar);
    • CELF-4-NL of CELF-5-NL: clinical evaluation of language fundamentals (5;0-18;0 jaar);
    • CELF Preschool-NL (3;0-6;11 jaar);
    • NNST-R (0-2 jaar)
    • Lexilijsten (1;3 – 2;3 jaar)
    • Observatielijst voor communicatieve functies (1;0 – 4;0 jaar)

    spraakonderzoeken:

    • Dyspraxieonderzoek (2;0-7;0 jaar);
    • Nederlands Articulatieonderzoek (3;0-18;0 jaar);
    • Methaphon onderzoek: (3;6-5;0 jaar);
    • Hodson en Paden (2;0-50 jaar)

    onderzoek taalproblemen bij neurologische aandoeningen (afasie, dysartrie):

    • Nederlands Dysartrie Onderzoek;
    • Akense Afasie Test;
    • PALPA Psycholinguistic Assessments of Language Processing in Aphasia;
    • Rechter Hemisfeer Communicatie Onderzoek.
    • CAT-NL (Compreshensive Apasia Test)
    • BNT (Boston Naming Test)
    • NDO (Nederland Dysartrie Onderzoek)
    • Behandeling:
    • het stimuleren en waar mogelijk, vergroten van receptieve en expressieve vaardigheden;
      • bij kinderen: de spraak- en/of taalontwikkeling op gang brengen;
      • bij afasie: opnieuw taalvaardigheden aanleren als dit mogelijk is;
    • beeldvorming en talige communicatie verbeteren bij ouders/begeleiders (op het gebied van begrijpen en uiten).

    Bij jonge cliënten/kinderen zal vaak ontwikkelingsgericht gewerkt worden en ook directe behandeling plaatsvinden naast de indirecte behandeling. Bij oudere cliënten zal veelal ook indirecte behandeling plaatsvinden welke gericht is op het in kaart brengen van de spraak- en taalmogelijkheden en ondWerkzame elementen ersteuning hierbij.

    Werkzame elementen

    • Bijdrage diagnostiek en beeldvorming: vroegtijdig opsporen van spraak- en taalproblemen.
    • Directe behandeling volgens behandelplan en methodiek.
    • Advisering en voorlichting.
    • Multidisciplinair werken.
    • Coaching on the job.
    • Integreren binnen de context / specifiek aandacht voor transfer.
    Tijdens de behandeling wordt:


    • rekening gehouden met het verloop van de normale spraak- en taalontwikkeling;
    • eerst begrip, dan productie verwacht;
    • ingestoken op inslijten / conditioneren;
    • gericht gewerkt aan functionaliteit;
    • de oefening ingebed in het dagelijkse leven;
    • ondersteund met visuele middelen;
    • individuele ondersteuning op maat geboden.

    Directe behandeling wordt o.a. vormgegeven met de methodieken:

    • Metaphon
    • Hodsen & Paden
    • Dyspraxieprogramma
    • PROMPT
    • Transparant
    • Leespraat
    • ToP
    • Suus & Luuk
    • DGM: Denk Stimulerende Gespreksmethodiek
    • Leren lezen om te leren praten
    • Taalachterstand en Taalverwerving (TenT)
    • Communicatieve Taal Therapie
    • Afasiebehandeling

    Betrokkenheid ouders en andere personen uit het sociale netwerk

    • Cliënt en ouders, en indien van toepassing begeleiders, worden altijd betrokken bij onderzoek, behandeling en advisering omdat communicatie in alle contexten van de cliënt aan de orde is.

    Specifieke aanpassingen voor de omschreven doelgroep(en)

    Diagnostiek:

    • onderzoek vindt via observatie plaats als de cliënt vanwege beperkte cognitieve vaardigheden niet instrueerbaar is;
    • extra tijd vanwege mogelijkheden cliënt (concentratie, reactie op doorbreken bekende structuur, beperkte informatieverwerking);
    • anamnese vindt vaak plaats via begeleiders/ouders omdat niet alle cliënten reflectieve vaardigheden hebben en hun eigen klachten kunnen verwoorden;
    • omdat veel onderzoeken niet ontwikkeld en genormeerd zijn voor deze doelgroep of leeftijdsgroep, zal er bij de interpretatie en analyse vaak een vertaalslag gemaakt moeten worden. Bij de beeldvorming is vaak sprake van complexe comorbiditeit.

    Behandeling:

    • veel behandelingen vinden plaats binnen de context, omdat het maken van de transfer naar andere contexten niet altijd mogelijk is;
    • meer tijd en langere duur nodig om nieuw gedrag te trainen;
    • veel behandelingen zijn indirect (gericht op begeleiders/ouders) omdat de cliënt niet altijd leerbaar is;
    • meer overlegtijd om over te dragen aan ouders/begeleiders en hen waar nodig te trainen;
    • meer overlegtijd nodig omdat het netwerk rondom de cliënt vaak groter is en er meerdere personen betrokken zijn die geïnformeerd moeten worden;
    • veelal vindt behandeling multidisciplinair plaats;
    • materialen moeten op maat ontwikkeld of aangepast worden;
    • soms extra reistijd omdat onderzoek en behandeling gezien de mogelijkheden van de cliënt alleen op locatie (woning/school) kan worden uitgevoerd.

    Duur, frequentie en vorm van de interventie

    • Duur en frequentie zijn afhankelijk van doelstelling, problematiek en de mate van complexiteit en multidisciplinariteit. Bij directe behandeling in de VG stijgt in behandelduur vrijwel altijd uit boven ‘reguliere’ behandelingen.

      De interventie vindt altijd individueel plaats. Bij intake en anamnese zijn veelal verwanten of persoonlijk begeleider aanwezig. Onderzoek vindt plaats aan huis / op het werk, waar mogelijk in een behandelruimte.

    Tijdsinvestering van de professional(s)

    Tijdsinvestering logopedist:
    De tijdsinvestering per onderdeel (onderzoek, behandeling, verslaglegging) verschilt per cliënt afhankelijk van de problematiek, doelstelling, mate van complexiteit etc.

    Bij (zeer) complexe vragen op het gebied van spraak en/of taal zal multidisciplinair gewerkt worden met AVG, Fysiotherapie, Ergotherapie en Gedragswetenschapper. De tijdsinvestering zal op basis van zorgvraag per discipline kunnen variëren.


  • Gebaseerd op / bewerking van:

    O.a:

    • Raaijmakers, M. F. & Van der Meulen, S. (2005). PROMPT: articulatietherapie vanuit tactiel-kinesthetische input. Logopedie en Foniatie, 3, 76-82.
    • Howell, J., & Dean, E. (1991). Treating phonological disorders in children: Metaphon, theory to practice. San Diego: Singular Publishing Group.
      Peters, H. F. M., Bastiaanse, R., Van Borsel, J., Jansonius-Schultheiss, K., Van der Meulen, S., & Mondelaers, B. J. E. (2014). Fonetische articulatiestoornissen. In Perifere articulatiestoornissen 7-21.
    • Peters H., Bastiaanse R., Van Borsel J., Jansonius-Schultheiss K., Van der Meulen S., Mondelaers B. (2014) Fonetische articulatiestoornissen. In: Peters H., Bastiaanse R., Van Borsel J., Jansonius-Schultheiss K., Van der Meulen S., Mondelaers B. (eds) Perifere articulatiestoornissen. Bohn Stafleu van Loghum, Houten, pp 7-21.
    • Peters, H. F. M., Bastiaanse, R., Van Borsel, J., Dejonckere, P. H. O., Jansonius-Schultheiss, K., Van der Meulen, S., & Mondelaers, B. J. E. (2014). Dysartrie. In: Peters H. et al. (eds)
    • https://www.nvlf.nl/paginas/openbaar/vakgebied/vakinhoud/evidence-summaries.

    Effectiviteit

    Na afloop van de interventie wordt elk individueel zorgtraject geëvalueerd aan de hand van de doelen die samen met de hulpvrager zijn opgesteld en beoordeeld of de zorgvraag voldoende beantwoord is.

    Jaarlijks vindt er steekproefsgewijs een cliënttevredenheidstoets plaats.
    Bij poliklinische trajecten ontvangen alle cliënten na afronding van een traject een tevredenheidsonderzoek.

    • Terband, H., Coppens‐Hofman, M. C., Reffeltrath, M., & Maassen, B. A. (submitted). Effectiveness of speech therapy in adults with intellectual disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities.
    • Broomfield, J., & Dodd, B. (2011). Is speech and language therapy effective for children with primary speech and language impairment? Report of a randomized control trial. International journal of language & communication disorders, 46(6), 628-640.
    • Berden, C., & Kok, L. (2012). De waarde van logopedie: de kosten en baten van logopedie bij kinderen met spraak-/taalstoornissen. SEO-rapport (2012-69).


Locaties

Filters

Cliëntgroep
Leeftijd
Cognitief niveau
Sociaal-emotioneel niveau
Begeleidingsintensiteit
Type nachtzorg
Type dagbesteding
Specifieke kennis en kunde
Aantal gevonden locaties: 38