Multi Systeem Therapie (MST)

• Doelgroep

  Indicatiecriteria:

  • leeftijd: jongeren van 12-18 jaar en hun gezin;
  • ontwikkelingsniveau/IQ: LVB;
  • problematiek: ernstige gedragsproblemen (agressief gedrag, uitval- wangedrag op school, crimineel gedrag, of in aanraking komen met politie en justitie) bij wie plaatsing dreigt in de JeugdzorgPlus. Vaak is er sprake van een combinatie van verschillende gedragsproblemen (weglopen, spijbelen, pesten, intimideren, geweld thuis of op straat, alcohol- drugs en ander middelengebruik), die vervolgens uitmonden in crimineel gedrag (dealen, diefstal, vandalisme en loverboy-problematiek);
  • hulpvraag:

  Contra-indicaties:

  • IQ < 70.
  • ouder dan 17 jaar en 7 maanden bij aanvang van de interventie;
  • er is sprake van zedenproblematiek zonder tevens een vorm van ander antisociaal gedrag;
  • de jeugdige is acuut suïcidaal of dreigend naar anderen (de inschatting van de hulpverlener is dat de jeugdige zijn dreigement op korte termijn daadwerkelijk zal uitvoeren) of vertoont psychotisch gedrag (na een (korte) opname en/of instelling op medicatie kan MST wel plaatsvinden);
  • er is geen vaste opvoeder;
  • er is sprake van een autisme-spectrumstoornis die is vastgesteld in een recent jeugdpsychiatrisch onderzoek. (MST kan in overleg in combinatie met een specifiek op autisme gerichte behandeling worden ingezet en is dan met name gericht op het versterken van het probleemoplossend vermogen van het gezin.)
• Doelstelling

  Hoofddoel:
  

  • vermindering van delinquent en antisociaal gedrag, vermindering van gedragsproblemen en vermindering van alcohol/drugsgebruik.
    

  Subdoelen:
  

  • versterken van het gezinsfunctioneren, versterken van ouders bij oplossing van problemen van de jeugdige in de omgeving;
  • verminderen van omgang met antisociale leeftijdsgenoten, vergroten/versterken van contacten met prosociale leeftijdsgenoten en deelname aan prosociale activiteiten;
  • verbeteren van het gedrag op school: aanwezigheid en prestaties;
  • vergroten van de steun aan het gezin van formele en informele bronnen;
  • vergroten van prosociale attitude en vaardigheden, verminderen van individuele problemen jeugdige en gezin.
    

  Beoogde resultaten:
  

  • jongere blijft thuis wonen en gaat naar school: verminderde kans op uithuisplaatsing, betere aanwezigheid en prestaties op school;
  • verbeterde relaties met leeftijdsgenoten: minder omgang met antisociale jongeren, minder agressie met leeftijdsgenoten, meer sociale vaardigheden;
  • verbeterd gezins-functioneren: meer gezinscohesie en aanpassingsvermogen, meer ondersteuning, minder conflicten en vijandigheid, minder psychiatrische symptomen ouders
  • afname gedragsproblemen;
  • vermindering alcohol/drugsgebruik: minder gebruik van drank, soft- en harddrugs.
    
• Aanpak

  Aard werkzaamheden

  De MST-therapeut stelt bij aanvang van de behandeling samen met ouders, jongeren en verwijzer een behandelplan op met duidelijke doelen en meetbare uitkomsten.
  
  MST versterkt de ouders in opvoeden, zoekt net zo lang totdat concrete oplossingen werken voor de ouders en het sociaal netwerk (vrienden, school, buurt) hen steunt. De therapeut maakt gebruik van een systeem- en cognitief gedragstherapeutische werkwijze.

  Werkzame elementen

  • de ‘fit’: beschrijving van hoe het probleemgedrag in de omgeving past, welke factoren het gedrag in stand houden en welk bewijs daarvoor is;
  • structurele en strategische gezinstherapeutische technieken;
  • training opvoedingsvaardigheden;
  • versterking monitoring en supervisie ouders;
  • sociale vaardigheidstraining;
  • bekrachtiging van contacten met prosociale leeftijdsgenoten, sanctioneren van contacten met antisociale leeftijdsgenoten;
  • realiseren van goede relatie tussen thuis en school;
  • bekrachtigen/sanctioneren van gedrag op school;
  • opbouwen sociale ondersteuning en bronnen;
  • cognitief gedragstherapeutische technieken.

  Aanvullend voor jeugdigen:
  De richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming (de Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming ontwikkelt door Het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP), de Nederlandse vereniging van pedagogen en onderwijskundigen (NVO) en de Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk (BPSW)) bevatten nog meer werkzame elementen rondom het ondersteunen van jeugdigen met bijvoorbeeld Ernstige gedragsproblemen.

  Betrokkenheid ouders en andere personen uit het sociale netwerk

  MST vindt plaats in de natuurlijke omgeving van de jongere en met de personen die het meest invloed hebben op deze jongere. Er wordt vanuit de thuissituatie veel met de ouders gewerkt.

  Specifieke aanpassingen voor de omschreven doelgroep(en)

  In 2011 is gestart met een variant van MST voor jongeren met een lichte verstandelijke beperking (MST-LVB) bij De La Salle, De Viersprong en Stichting Prisma. Contact: Annemarieke Blankestein van De Viersprong.

  Duur, frequentie en vorm van de interventie

  De duur van MST is 3-5 maanden. Therapeut bezoekt het gezin meerdere malen per week in de thuissituatie én is 24 uur per dag voor het gezin bereikbaar is.
  
  Sessies met ouders/verzorgers, jeugdige, het gezin en andere personen.

  Tijdsinvestering van de professional(s)

  Aantal sessies (de gehele interventie): zo vaak als nodig.Aantal minuten per sessie: zo lang als nodig.Aangezien de therapeut maximaal 6 gezinnen gelijktijdig behandeld, kan er intensief gewerkt worden met de gezinnen. Door de 24 uur per dag bereikbaarheid van een team kan de hulp gegeven worden op momenten dat deze nodig is.
  

• Verantwoording

  Gebaseerd op / bewerking van:

  MST is gebaseerd op het sociaal ecologisch model en op de systeemtheorie. De technieken en hulpmiddelen zijn afkomstig uit met name de systeemtherapie en (cognitieve) gedragstherapie.
  
  MST-LVB is een adaptatie van de reguliere MST-behandeling gericht op jongeren en ouders met een licht verstandelijke beperking (LVB). Ontwikkeld door het MST-LVB Consortium (Stichting Prisma, de Viersprong en De La Salle).

  Effectiviteit

  MST is ontwikkeld voor normaal begaafde jongeren, maar is nu aangepast voor jongeren met een LVB. Uit onderzoek blijkt dat de aanpassingen succesvol waren. Na 6 maanden waren er significant minder jongeren met een LVB, die de aangepaste MST-behandeling hadden gekregen, uit huis geplaatst dan de groep die standaard MST-behandeling had gehad. Verder waren bij meer ouders de opvoedingsvaardigheden verbeterd, waren de gezinsverhoudingen beter, was de sociale steun toegenomen, hadden de jongeren meer contact met pro-sociale leeftijdgenoten en nam het probleemgedrag af. Het aantal politiecontacten nam in 6 maanden af van 51% naar 20%.
  
  Blankestein, A., Rijken, R. van der, Eeren, H. van, Lange A., Scholte R., Moonen X., Vuyst K. de, Leunissen J., Didden R. (2019) Evaluating the effects of multisystemic therapy for adolescents with intellectual disabilities and antisocial or delinquent behaviour and their parents. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities.
  
  Nederlands RCT-onderzoek naar de effecten van MST vond onder andere verbetering in het gebruik van positieve opvoedingsstrategieën door ouders en vermindering van externaliserend probleemgedrag van jongeren.
  
  Dekovic, M., Asscher, J. J., Manders, W. A., Prins, P. J. M., & Laan, P van der (2012). Within-intervention change: Mediators of intervention effects during Multisystemic Therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 80, 574–587.
  
  De Erkenningscommissie Interventies, deelcommissie Jeugdzorg en psychosociale/pedagogische preventie heeft MST op 6 november 2015 erkend met het oordeel: Effectief volgens sterke aanwijzingen: “Onderzoek naar Multisysteem Therapie geeft sterke aanwijzingen dat de interventie op de lange termijn effectief is in het verbeteren van opvoedvaardigheden en het verminderen van ernstige gedragsproblemen, recidive, uithuisplaatsing, gezinsproblematiek, middelenmisbruik en omgang met verkeerde vrienden.”